De novelle Treindromen van Denis Johnson – over een dagloner in de boskap die verteerd wordt door het verlies van zijn vrouw en dochtertje en zijn hoofd boven water moet zien te houden met zware en gevaarlijke arbeid – is het derde boek van Johnson in het fonds van Anthos. Ondanks tegenvallende verkoopresultaten van de eerste twee – Een zuil van rook en Sta stil bleef Elsa den Boer, acquirerend redacteur bij Anthos, haar auteur trouw. Haar vertrouwen bleek terecht: Treindromen kreeg goede kritieken en is inmiddels toe aan een tweede druk.
‘We willen geen uitgeverij van eenzame boeken zijn, van eenlingen, maar van boeken die bij elkaar horen, die een duidelijk gezicht laten zien. Met een mooi fonds kun je als uitgeverij laten zien waar je voor staat. We proberen oeuvres uit te geven – als we op het spoor van een goed boek gekomen zijn van een auteur dan is de kans groot dat we zijn nieuwe, volgende boek ook goed vinden – maar helaas is ons “idealisme” onder druk van deze economisch zware tijden lastig vol te houden Wanneer de verkoop van de laatste titel of titels zwaar tegenvalt, is het niet verantwoord meer nog een
volgend boek uit te geven. Het is heel erg frustrerend en pijnlijk om zo’n beslissing te moeten nemen en om afscheid te nemen van een auteur. Soms moeten we na één boek al zeggen: dat tweede boek geven we niet uit.’
Ondanks tegenvallende verkoopcijfers van Zuil van rook en Sta stil is Denis Johnson die dans ontsprongen. Waarom mocht hij blijven?
‘Denis Johnson is tot nu toe geen verkoopsucces voor ons geweest, maar we vinden het een geweldig goede en ook belangrijke auteur – daarom hebben we besloten ook Treindromen uit te geven, terwijl we van te voren wisten dat het bij de boekhandel moeizaam zou gaan.’
Had hij die kans ook gekregen als hij een dik en dus duurder – voor de uitgever en voor de koper – boek had geschreven?
‘Misschien speelde de omvang van Treindromen wel mee, maar ik vind het moeilijk om dat achteraf met zekerheid te zeggen.’
Waarom past hij in jullie fonds?
‘Wij – als uitgever, maar ook lezers in het algemeen – zoeken naar boeken die ons meenemen, die ons onze eigen wereld even doen vergeten, waar we iets van “leren”, waar we een ander mens van worden. Dat soort boeken schrijft Denis Johnson. Ze zijn zeer sterk, niet alleen stilistisch, ook de verhalen die hij vertelt zijn indringend. Het eerste boek dat wij van Johnson uitgaven, zijn magnum opus over de Vietnam-oorlog Een zuil van rook waarmee hij de National Book Award won, is snoeihard en schokkend, maar ook een geweldige les in geschiedenis. Sta stil is een tongue-in-cheek gangsterroman en de verhalenbundel Jezus’ zoon, die bij een andere Nederlandse uitgever verscheen, heeft nog altijd een cultstatus – vooral onder andere schrijvers.’
Hoe zou je zijn werk karakteriseren?
‘Als een combinatie van tegenstellingen: rauw en poëtisch, realistisch en mysterieus, megalomaan en intiem.’
En Treindromen?
‘Ik ken geen boek waarin in zo weinig woorden in zulke indringende taal zo’n heftig verhaal wordt verteld. Zonder dat daarbij het mysterie verloren gaat. Een schoolvoorbeeld van schrijven op de vierkante millimeter, verplichte kost voor elke boekenliefhebber’.
Treindromen werd genomineerd voor de Pulitzer Prijs voor Fictie 2012. Alleen ‘‘echte Amerikaanse boeken’ komen voor die prijs in aanmerking. Wat is er Amerikaans aan Treindromen?
‘Het verhaal is doordrenkt van Amerika: de Amerikaanse geschiedenis, prachtige gedetailleerde natuurbeschrijvingen – het landschap, de weergaloze en desolate natuur, is een personage –, de veranderende maatschappij. Het verhaal speelt in Idaho, in de jaren twintig van de vorige eeuw.
Het heeft lang geduurd voordat Treindromen in boekvorm verscheen. Het stond al in 2002 in Paris Review.
‘Ik denk dat bij de overweging van zijn Amerikaanse uitgeverij FSG dat het tijd werd voor een officiële boekuitgave van Treindromen meegespeeld heeft dat Johnson nog schrijft aan een nieuwe roman, die pas dit jaar klaar zal zijn. Ik denk dat ze niet zolang wilden wachten, dat ze de tijd tussen zijn vorige roman en de roman die eraan komt, wilden overbruggen.’
Is het uitgeven van die nieuwe roman na het succes van Treindromen voor Anthos inmiddels een vanzelfsprekendheid?
‘Niet helemaal, maar de verwachtingen zijn hooggespannen. We moeten eerst afwachten of die roman er ook daadwerkelijk komt en dan willen we hem natuurlijk eerst lezen. Maar het kan bijna niet anders of hij zal weer meesterlijk zijn.’
Laatste reacties