Literair Weblog De Contrabas

Achteraf is alles altijd eenvoudig (6): over Marwin Vos en Maarten van der Graaff

Er is een prachtig filmpje van Jiskefet, waarin de heren een bandje uit de jaren zestig spelen, The Cards. Een maatschappijkritisch bandje, uiteraard. Een van de leden zegt op een gegeven moment, met een prachtige Polygoon-stem, als antwoord op de vraag ‘Wat zijn jullie ideeën over de burgermaatschappij: ‘Aan de burgermaatschappij hebben wij een broertje dood. Ons interesseren vooral meisjes en sigaretten.’ Maarten van der Graaff is een lid van The Cards.

Die wel weet hoe de poëticale haasjes lopen. Beetje noteren. Beetje opsommen, zoals Arjen Duinker. Een snuif Jeroen Mettes (‘weerstandsbeleid’). Een theelepel lyriek. Een metafoor hier, een torretje daar. Een dichter die, net als Marwin Vos, wat kan, maar het voorlopig nog even uitstelt. Gesmoord door de omgeving waarin hij hoopt te gloriëren.

Lees verder op Tzum >>

4 juli: 1862, 1865 en 2015; Lewis Carroll, Alice Liddell en Alberto Contador

Op 4 juli 1862 ging Charles Dodgson een dagje uit met een bevriende familie, Liddell. Tijdens een roeitochtje vermaakte Charles een van de dochters van het gezin, Alice Liddell, met een zelfverzonnen verhaal. Ze vond het zo mooi dat ze hem opdroeg het op te schrijven. Dogson deed dat en drie jaar na de boottocht verscheen Alice in Wonderland, onder het pseudoniem Lewis Caroll.

Dat was gisteren precies 150 jaar geleden. Een mooi moment om de heruitgave van Alice in Wonderland (en het vervolg Achter de spiegel) in de prachtige vertaling van Nicolaas Matsier te lezen. Rainbow maakte de heruitgave, in een klein handzaam boek dat gemakkelijk mee kan in de trein. Ik heb het boek deze week herlezen en ik moet zeggen: er is nog niets van de frisheid ervan verloren gegaan. Wat Dodgson ook precies voorhad met die meisjes, die hij graag fotografeerde en van kuise kusjes voorzag: zijn proza flonkert en vonkt en leeft.

Een nieuwe hittegolf en een nieuwe (Vlaamse?) canon

Je kunt op verschillende manieren reageren als er een nieuwe canon wordt gepresenteerd.

1. Je wijst de canon categorisch af. Want een canon druist in tegen het idee waarop literatuur drijft, het idee dat er geen lijsten op te stellen zijn, dat alle gepubliceerde werken deel uitmaken van het mystieke lichaam van de letterkunde en binnen dat lichaam hun eigen, onvervreemdbare, niet in tip- of toplijsten te vangen functies hebben.

Ik herinner me Joop Zoetemelk: Schijn en wezen op de Balijebrug

Het was 1975 en ik logeerde in de zomervakantie bij mijn grootouders in Roggel, waar ze in een soort schoenendoos woonden van drie kamers, of kamertjes; een schoenendoos in een lange straat vol dezelfde schoenendozen, een straat voor bejaarden, voor mensen die nog een paar jaar van het leven konden ‘genieten‘ voordat de begrafenisauto, komend vanaf de Kerkstraat, met een slome draai de straat in manoeuvreerde en voor hun huis zou stoppen.

’s Avonds keek ik op de zwart-wit televisie, die ik jaren later, toen mijn zeer zuinige opa en oma na eindeloos getwijfel eindelijk waren overgeschakeld op een kleurentelevisie, zou krijgen voor in mijn studentenkamer in Nijmegen, naar de samenvattingen van de Tour de France. In Nijmegen kon hun toestel nog slechts een uur zonder beven en bibberen uitzenden, maar in 1975 functioneerde het nog prima.

Lees verder op DUIC >>

Tourgedicht Manuel Kneepkens

Het is onvermijdelijk, met de aanstaande Tourstart in Utrecht: er worden Tourgedichten geschreven. In Utrecht, maar ook in Rotterdam, de stad waar de tweede etappe langs zal komen. Manuel Kneepkens, Stadsdichter honora causa, klom in de pen en schreef:

Tour de France

De equipe van Jezus is dit jaar oppermachtig
Petrus in de Bolletjestrui, Jacobus in de Groene
Johannes in de Witte

en Jezus zelf, uiteraard, in de Gele Trui!

Dat zal me straks een Huldiging worden
met al die duizenden juichende Heiligen
op de Champs-Élysées in het Paradijs!

© Tekening (‘Dichter und Bauer’) en gedicht: Manuel Kneepkens

Het filosofisch kwintet over het boek

Een interessante aflevering van Het Filosofisch Kwintet gisteren, over ‘Bildung’. Jammer genoeg weinig aandacht voor de ideologische component van die Bildung, en veel gepraat over ‘het juiste’ dat je moet weten - het zijn niet de Safranski’s en de Sloterdijken die hier spreken. Maar het onderwerp is interessant.

‘Zuurvlees’ in Nederland Leest, regiokatern

Nou, ik ben blij. Mijn verhaal ‘Zuurvlees’ komt in het ‘regiokatern’ Limburg van de bloemlezing korte verhalen die A.L. Snijders maakte voor Nederland Leest. Oplage circa 33.000 exemplaren. Het boek verschijnt in november en is dan gratis voor alle (Limburgse) bibliotheek-abonnees.

Nog mooier. Mijn boek Een zoon van Limburg (waaruit ‘Zuurvlees’ is gekozen) verschijnt rond die tijd in een midprice-editie, voor alle labbekakken die niet genoeg geld hadden of hebben om de gewone uitgave te kopen. Derde druk!

Gelezen boeken: Jan-Willem Anker

Het plein van Jan-Willem Anker is een interessant boek. Is het ook een goed boek? Ik twijfel. Toch heb ik het met veel plezier gelezen, en ik denk dat Ankers boek iets zegt over deze tijd, misschien wel zonder dat Anker het zelf in de gaten heeft.

Het plein is het tweede dagboek dat ik het afgelopen jaar lees waarin een ‘maatschappelijk’ onderwerp aan de orde komt. Het eerste was En weer zat er een Paul Newman in de keuken, van Rijk de Jong / Aristide von Bienefeldt. Daarin doet de auteur verslag van de strubbelingen rond de dreigende (en bijna onafwendbare) onteigening van de familieboerderij ergens in het gebied waar vroeger water was.

Achteraf is alles altijd eenvoudig (5): Hans Sleutelaar

Het gebundelde oeuvre van Sleutelaar is nog iets kleiner. Het is negenentwintig gedichten groot, al heeft Sleutelaar voor het nu verschenen Wollt ihr die totale Poezie? negen gedichten weggestreept uit de eerder verschenen bundels Schaars licht (1979) en Vermiste stad (2004). De auteur zegt hierover in de verantwoording: ‘Sommige daarvan ontbrak het aan zeggingskracht, andere leken mij bij nader inzien maakwerk.’

Deze strengheid, die bijna een gestrengheid is, is kenmerkend voor veel minimalistisch werk. Minder is meer, de juiste lijn op de juiste plek, vergezeld van de juiste kleur; of, in de literatuur: geen woord te veel, eerder een woord minder dan te veel, eerder iets aanduiden dan het benoemen (Armando), kort, korter, kortst. Veel gebruik maken van dingen uit het eigen leven (C.B. Vaandrager, Gust Gils), geen ingewikkeld gedoe. Sleutelaar lijkt het allemaal te onderschrijven, dat wil zeggen: voor zover hij schrijft.

Lees verder op Tzum >>

A.H.J. Dautzenberg: Mailwisseling PEN Nederland (vervolg)

Onlangs stuurde A.H.J. Dautzenberg een e-mail naar PEN Nederland, de organisatie die zich zou moeten inzetten voor het vrije woord, maar daar soms een beetje moeite mee heeft. Er kwam een antwoord van Alexis de Roode, bestuurslid, waar Dautzenberg weer op reageerde. Lees die reactie hier.

Mooi citaat van De Roode/PEN: ‘Je kiest er in je werk voor om controversiële standpunten in te nemen, om met omstreden mensen samen te werken of verzonnen gebeurtenissen en gesprekken als feiten te presenteren. Daardoor ben je bedreigd door je medeburgers en heb je opdrachtgevers verloren, en dat valt zeer te betreuren.’

Of PEN daarna iets voor hem kan doen? Nah. Dat zou toch al te gemakkelijk zijn. Enfin, nogmaals, lees en huiver.